به گزارش قدس آنلاین، «فاتح دونماز» وزیر انرژی و منابع طبیعی ترکیه روز گذشته اعلام کرد که کار روی پروژه هاب گازی در منطقه غرب آسیا به پیشنهاد روسیه، آغاز شده است.

به گفته دونماز؛ ترکیه کار روی پروژه هاب گازی پیشنهادی روسیه را آغاز کرده که زمان آماده‌سازی اولیه یک سال و زیرساخت‌ها در حال ارزیابی است.

به‌عقیده برخی از کارشناسان اقتصادی، این خبر می‌تواند زنگ خطری برای ایران باشد؛ خطری که احتمال حذف شدن از معادلات انرژی را برای ایران به‌دنبال دارد.

به اعتقاد این کارشناسان، تبدیل شدن ترکیه به هاب گازی منطقه، چالش بزرگی را پیش پای ایران قرار می‌دهد، چراکه در صورت تحقق، ترکیه ابزار چانه‌زنی بر سر قیمت گاز در منطقه را در اختیار می‌گیرد و از دیگر سو وزن سیاسی خود را هم در منطقه و هم در جهان افزایش می‌دهد.

ادعای ترکیه برای تبدیل به هاب گازی شدن تبلیغات است

اما محمدعلی خطیبی، نماینده پیشین ایران در اوپک طی گفت‌وگویی با خبرنگار ما، اعتقاد دیگری دارد و این تلاش‌های ترکیه و ادعای وی برای تبدیل به هاب گازی شدن را تبلیغات می‌داند و می‌گوید: ترکیه گاز آنچنانی ندارد و چنانچه قرارداد ترکیه و روسیه محقق شود، ترکیه بخشی از گازی را که از روسیه خریداری می‌کند مصرف و چنانچه مازاد باشد، آن را صادر می‌کند.

وی لازمه تبدیل به هاب گازی شدن را صادرات دانست و ابراز کرد: باید دید ترکیه به صورت کلی چه میزان گاز نیاز دارد و چه میزان را می‌تواند صادر کند.

نماینده اسبق ایران در اوپک با بیان اینکه لازمه صادرات گاز روسیه توسط ترکیه، رفع نیازهای داخلی این کشور در وهله نخست است، تصریح کرد: بنابراین تمامی این سخنان و خبرهایی که می‌شنوید فعلا در حد حرف است که بخواهد گاز مازاد روسیه را دریافت به اروپا صادر کند.

اروپا اگر گاز روسیه را می‌خواست، تحریم نمی‌کرد!

خطیبی در بخش دیگری از سخنان خود به تحریم گازی روسیه هم اشاره و خاطرنشان کرد: سوالی که مطرح است اینکه اروپا، روسیه را تحریم کرده، حال آیا حاضر است باوجود تحریم، گاز این کشور را از کشور ثالثی دریافت کند، درصورتیکه می‌داند گاز دریافتی از ترکیه، از روسیه تامین شده است؟

وی ادامه داد: به‌نظر نمی‌آید که چنین باشد. اروپا امروز باوجود اینکه به گاز روسیه نیاز دارد و خود هم به این نیاز معترف است؛ اما بازهم این کشور را تحریم کرده است و این نکته به این معناست که اولویت‌های سیاسی برای اروپا مطرح است.

نماینده پیشین ایران در اوپک تاکید کرد: چنانچه اروپا می‌خواست، گاز روسیه را مستقیما دریافت می‌کرد نه اینکه او را تحریم و گاز این کشور را از کانال دیگری دریافت کند.

کشورهای اروپایی درصدد رفع وابستگی خود به انرژی روسیه هستند

خطیبی ضمن تاکید بر اینکه اروپا درصدد است تا وابستگی خود را به نفت و گاز روسیه قطع کند، ابراز کرد: باتوجه به اینکه هدف ترکیه قطع وابستگی است، بنابراین منطقی نیست که خط لوله جدیدی درنظر گیرد. آن‌هم خط لوله‌ای که خود ایجاد وابستگی می‌کند.

وی گفت: ترجیح اروپا این است که نیازهای گازی خود را از طریق «ال ان جی» تامین کند به این معنا که کشتی‌های «ال ان جی» همچون کشتی‌های نفتی، گاز این کشورها را تامین کنند که این روش نسبت به خط لوله وابستگی کمتری دارد؛ چراکه از کشورهای مختلفی می‌توان آن را تامین کرد.

محموله‌های «ال ان جی» ترجیح اروپا برای تامین انرژی

نماینده اسبق ایران در اوپک ضمن اشاره به اینکه اروپا هیچگاه وابستگی خود به یک خط لوله را با خط لوله دوم تشدید نمی‌کند، خاطرنشان کرد: به‌صورت کلی اروپا درصدد است نیاز خود به انرژی را از طریق«ال ان جی» رفع و وابستگیش را کاهش دهد که ترکیه هم «ال ان جی» ندارد.

خطیبی در بخش دیگری از سخنان خود انتشار اخبار در خصوص تبدیل شدن ترکیه به هاب گازی را تبلیغات خواند و اضافه کرد: به نظر نمی‌آید که سال‌ها تلاش‌های ترکیه برای تبدیل به هاب گازی شدن محقق شود، چراکه نه گاز دارد و نه صادرات. ما نباید تحت تاثیر تبلیغات قرار گیریم، بلکه باید واقعیت‌ها را ببینیم.

همه چیز بر اساس منافع تعریف می‌شود

چرا باوجود روابط سیاسی دوستانه میان ایران و روسیه؛ اما روابط اقتصادی این دو کشور آن‌گونه که باید نیست و در مقابل ترکیه با وجود روابط سیاسی نه‌چندان دوستانه با روسیه، در حوزه اقتصاد موفق‌تر از ایران عمل کرده است، پرسش دیگری بود که خطیبی پاسخ داد: سیاستمداران عنوان می‌کنند که در عالم سیاست دوست مطلق و دشمن مطلق وجود ندارد. همه چیز بر اساس منافع تعریف می‌شوند. روزگاری روابط سیاسی ترکیه و روسیه به قدری تشدید شده بود که باهم درگیر می‌شدند؛ اما امروز در فاز منافع مشترک قرار دارند و با هم همکاری می‌کنند.

وی ادامه داد: دلیلی بر دوستی و یا دشمنی تا ابد وجود ندارد. این منافع هستند که معادلات را تغییر می‌دهند و تا زمانی که منافع وجود دارند همکاری هم وجود دارد.

نماینده پیشین ایران در اوپک ضمن تاکید بر اینکه روابط اقتصادی می‌تواند مسائل سیاسی را تحت تاثیر قرار دهد، ابراز کرد: البته ایران هم تلاش دارد که در این حوزه وارد شود و با خرید گاز مازاد روسیه، ضمن رفع نیاز داخل، مازاد را صادر کند.

خطیبی افزود: مدیریت این صحنه به میزان تلاش هر کشور بستگی دارد؛ البته طبق آنچه که گفته شد هیچ چیز مطلقی وجود ندارد امروز روابط روسیه و اروپا تیره است؛ اما ممکن است در آینده روابط بهبود یابد و باتوجه به اینکه زیرساخت صادرات گاز روسیه به اروپا وجود دارد، دیگر نیاز نباشد که روسیه با استفاده از کشور ثالثی گاز خود را صادر کند.

ایجاد روابط مستحکم سیاسی- اقتصادی در صورت تحقق قرارداد گازی

وی خاطرنشان کرد: در حال حاضر که همچنان روابط این دو تیره و تار است؛ ایران می‌تواند با تحقق این قراردادها گاز مازاد روسیه را دریافت، آن را با قیمت بالاتر صادر و یا اینکه آن را سوآپ و سوآپ‌سی دریافت کند که این یک قرارداد برد-برد هم برای ایران و هم روسیه است.

نماینده پیشین ایران در اوپک ادامه داد: برای ایران از این جهت برد محسوب می‌شود که نیاز داخل را تامین و مابقی را با قیمت بالاتر به کشورهای همسایه صادر و درآمد کسب می‌کند و برای روسیه از این جهت که به دلیل در خطر قرار گرفتن بازارهایش در اروپا، بازارهای جدیدی به‌دست می‌آورد.

خطیبی تاکید کرد: همچنین عقد چنین قراردادهایی ضمن کسب درآمد، رابطه مستحکم سیاسی و اقتصادی برای طرف‌های مورد معامله ایجاد می‌کند.

خطیبی در پایان تاکید کرد: اما تحقق این امر به معنی این نیست که روسیه با ترکیه و یا کشور دیگری عقد قرارداد نمی‌کند و یا اینکه در آینده به اروپا گاز صادر نمی‌کند. باید تمام احتمالات را درنظر گرفت.

خبرنگار: فرزانه زراعتی